Als water in de lucht hangt, zitten er nog weinig mineralen in. Het is dan nog heel zacht en kalkarm regenwater, dat zo van de oceaan komt aanwaaien. Drinkbaar is het in zekere zin al wel, maar er kunnen ook stikstofdeeltjes inzitten, bijvoorbeeld vanuit de landbouw. Ook kunnen er stofdeeltjes en vuiltjes uit de lucht in zitten.
Bijna elk waterdruppeltje is even oud als de aarde: maar liefst 4,5 miljard jaar oud! Dat is toch fenomenaal? Het blijft maar rondcirkelen op aarde en in ons lichaam.
De stikstofproblematiek is erg actueel. Onze lucht is echter met 80% stikstof gevuld. Het werkelijke probleem is nitraat – een verbinding met stikstof. Als hiervan teveel in de lucht zit, kunnen planten en bloemen die van voedselarme grond houden hier niet goed meer groeien. Planten die hier juist goed bij gedijen – brandnetels, braamstruiken – kunnen dan welig tieren. In de toplaag van de grond – de meest bewortelde laag – wordt veel van deze stikstof opgevangen.
Wist je dat wanneer je bestrijdingsmiddelen in de tuin gebruikt vlak voordat het gaat regenen, een deel van die middelen direct in de grond verdwijnt? Regen spoelt de planten af en neemt de bestrijdingsmiddelen mee de grond in.
Van de Nederlandse natuur zijn we van 98% op de hoogte van de biodiversiteit. Echter, van de toplaag van onze grond weten we nog maar heel weinig. Hoe functioneert een gezonde bodem? Hoe vitaal is de ondergrond? Er valt hier nog heel veel kennis te winnen. Eigenlijk net als met de bodem van de oceaan. Maar we zoeken door!
Omdat er veel leven in de toplaag zit, vinden hier ook veel afbraakprocessen plaats. Bestrijdingsmiddelen breken al voor een groot deel af in deze toplaag.
Vóór de jaren 60 hadden we chemische wasserijen op de Veluwe. Hier werden ’tri’ en ‘per’ voor gebruikt. Op veel plekken in Gelderland zit dat nog steeds in de grond. Zelfs bij de Amsterdamseweg in Arnhem staan achter het station nog saneringspompen, die dit moeten filteren. Het is dus heel belangrijk dat we samen zuinig zijn op ons grondwater.
Grondwater wordt pas opgepompt als het minstens 90 dagen ‘onderweg’ is geweest. Dit onder meer omdat die reistijd nodig is voor grond om ziekteverwekkers in plas van mensen en dieren, te verwijderen. Gezond grondwater is dus minimaal 90 dagen onderweg voordat het weer omhoog gepompt mag worden. Om deze reden zijn er bijvoorbeeld geen begraafplaatsen in de buurt van grondwaterbeschermingsbronnen: om het water zo schoon mogelijk te houden.
Het water dat uit de kraan komt, kan in sommige gevallen al wel 1.000 jaar onderweg zijn. Waar het ene druppeltje 1.000 jaar geleden uit een wolk viel, is een ‘snelle’ druppel maar 90 dagen onderweg. Van wolk tot kraanwater is een druppel heel soms zelfs wel 10.000 jaar onderweg!
De temperatuur van ons grondwater is hier altijd 12 graden. De seizoensmatige schommelingen van de natuur, tussen zomer en winter, zijn op deze diepte volledig uitgewerkt. Daarboven wil de temperatuur nog wel eens schommelen, maar zo diep in de grond is het altijd 12 graden Celsius.
Wist je dat het in de winter net zoveel regent als in de zomer? Alleen is de verdamping in de zomer veel groter. Daarom gaat er ‘s zomers veel minder water de grond in. Het grondwaterpeil schommelt het hele jaar door dan ook flink.
Hier wordt het ijzer en kalk uit het water gehaald. Hoe minder er gezuiverd hoeft te worden, hoe goedkoper het water. Dus hoe beter we met elkaar voor het grondwater zorgen, hoe goedkoper we ons kraanwater houden. Als je nu vervuild water in de grond stopt, legt dit water een reis van zo’n 10 tot 15 jaar af. En dan is het over 15 jaar dus opeens een stuk duurder om gezond kraanwater te hebben! Laten we daar dus zuinig op zijn.
Maak je geen zorgen: ons water komt altijd – ja, echt altijd – schoon uit de kraan. Ons kraanwater moet namelijk voldoen aan strenge normen. Leuk om te weten: de kwaliteit van het kraanwater uit Gelderland is béter dan het mineraalwater uit flessen in de supermarkt.